Stan niewypłacalności ma charakter obiektywny, a co za tym idzie dla jego stwierdzenia bez znaczenia jest przyczyna niewykonywania zobowiązań. Niewypłacalność istnieje więc nie tylko wtedy, gdy dłużnik nie ma środków, lecz także wtedy, gdy nie wykonuje zobowiązań z innych przyczyn. Przykładowo niewypłacalność istnieje, gdy dłużnik nie płaci w celu doprowadzenia swego kontrahenta do stanu niewypłacalności albo też nie dokonuje płatności z przyczyn irracjonalnych. Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 kwietnia 2023 r. wydanym w sprawie o sygn. akt: III FSK 1913/21.
Zarys stanu faktycznego
Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznawał skargę kasacyjną, której zarzuty dotyczyły przed wszystkim możliwości orzeczenia o odpowiedzialności skarżącego jako byłego członka zarządu solidarnie ze spółką za jej zaległości podatkowe wynikające z decyzji wydanej w czasie, w którym skarżący nie pełnił już funkcji członka zarządu.
Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego
Zgodnie z Prawem upadłościowym, dłużnika uważa się za niewypłacalnego, jeżeli nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
Taka sytuacja zobowiązuje do zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Ustawa nie opiera się więc na założeniu o konieczności przewidywania przez skarżącego wydania w przyszłości decyzji podatkowej o określonej treści. Zakłada jednak, że członek zarządu powinien rzetelnie prowadząc sprawy spółki wywiązywać się z obowiązków, w tym podatkowych.
Jeśli podatki byłyby rozliczone prawidłowo i uregulowanie w terminie, nie powstałyby zaległości podatkowe skutkujące obowiązkiem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości spółki.
Nieprawidłowości w tym zakresie, ujawnione w decyzjach wymiarowych, skutkowały stwierdzeniem, że spółka nie wykonywała swoich wymagalnych zobowiązań.
Jednocześnie Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, iż Prawo upadłościowe nie łączy stanu niewypłacalności ze stanem majątku dłużnika. Także podmiot dysponujący dostatecznym majątkiem może zostać uznany za niewypłacalny, gdy nie będzie regulował swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
Stan niewypłacalności ma charakter obiektywny, a co za tym idzie dla jego stwierdzenia bez znaczenia jest przyczyna niewykonywania zobowiązań.
Niewypłacalność istnieje więc nie tylko wtedy, gdy dłużnik nie ma środków, lecz także wtedy, gdy nie wykonuje zobowiązań z innych przyczyn, na przykład w celu doprowadzenia swego kontrahenta do stanu niewypłacalności albo też nie wykonuje zobowiązań z przyczyn irracjonalnych.
Nieistotne jest przy tym, czy dłużnik nie wykonuje wszystkich ciążących na nim zobowiązań, czy też tylko niektórych z nich. Nieistotny też jest rozmiar niewykonywanych przez dłużnika zobowiązań. Nawet niewykonywanie zobowiązań o niewielkiej wartości oznacza jego niewypłacalność w rozumieniu Prawa upadłościowego.
Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 20 kwietnia 2023 r. wydanym w sprawie o sygn. akt: III FSK 1913/21.