Ewentualne umorzenie postępowania egzekucyjnego, które ma miejsce w przypadku pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego, na podstawie którego wszczęto egzekucję, nie ma wpływu na treść postanowienia o przysądzeniu własności w tym postępowaniu. Tym samym nawet w takim przypadku zwycięzca przetargu nabędzie własność przedmiotu licytacji, gdy przybicie stanie się prawomocne, a warunki licytacyjne zostaną wykonane. Tak orzekł Sąd Okręgowy w Łodzi.
Wprowadzenie
Tytułem wstępu należy odnieść się do kluczowych pojęć mających znaczenie w omawianej sprawie:
- przybicie i przysądzenie własności to odrębne etapy postępowania egzekucyjnego z nieruchomości; sama wygrana w licytacji komorniczej nie oznacza bowiem, że licytant staje się właścicielem nieruchomości;
- po zgłoszeniu w licytacji zamiaru nabycia nieruchomości za określoną kwotę, której nie przebije żaden z innych licytantów, Sędzia nadzorujący wydaje tzw. postanowienie o udzieleniu przybicia na rzecz takiego licytanta; nieruchomość w tym momencie nie staje się jednak jeszcze własnością licytanta;
- postanowienie o udzieleniu przybicia musi się uprawomocnić (będzie tak, gdy nikt ww. postanowienia nie zaskarży lub gdy w Sąd odwoławczy podtrzyma zaskarżone orzeczenie);
- kolejny konieczny krok to zapłata za nieruchomość we wskazanym terminie – licytant musi zapłacić wskazaną przez siebie kwotę pomniejszoną o wniesione wadium;
- gdy uprawomocni się postanowienie o udzielaniu przybicia i cena zostanie zapłacona, Sąd wydaje postanowienie o przysądzeniu własności, które także musi się uprawomocnić.
Tytuł wykonawczy to dokument, który uprawnia komornika do prowadzenia egzekucji. Takim tytułem wykonawczym jest np. wyrok zaopatrzony w klauzulę wykonalności (klauzulę tę nadaje Sąd, na wyroku umieszcza się wówczas odpowiednią pieczęć ze wzmianką o nadaniu klauzuli). W pewnych sytuacjach, gdy dłużnik podejmie obronę przed egzekucją, tytuł wykonawczy (np. wyrok) może zostać pozbawiony wykonalności. Wówczas postępowanie egzekucyjne jest umarzane.
W tym kontekście powstała wątpliwość, co stanie się z przysądzeniem własności nieruchomości, które miało miejsce po licytacji w postępowaniu egzekucyjnym, jeśli postępowanie to zostanie umorzone – czy zwycięzca licytacji zachowuje prawo do przejęcia własności nieruchomości, czy je traci.
Wątpliwość tę rozstrzygnął Sąd Okręgowy w Łodzi.
Stanowisko Sądu Okręgowego
Sąd Okręgowy w Łodzi uznał, że samo pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, stanowiącego podstawę wszczęcia postępowania egzekucyjnego, które skutkowało umorzeniem (zakończeniem) postępowania egzekucyjnego powoduje uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych, ale nie może naruszać praw osób trzecich, do których należy zaliczyć Licytanta wygrywającego przetarg.
Licytant po dopełnieniu warunków licytacyjnych uzyskuje prawo do przysądzenia własności. Umorzenie (zakończenie) postępowania nie ma zatem wpływu na treść postanowienia o przysądzeniu własności, którego przesłankami są prawomocność przybicia i wykonanie warunków licytacyjnych.
W analizowanej sprawie postanowienie o przybiciu uprawomocniło się 17 maja 2017 r., a postanowienie o zawieszeniu postępowania egzekucyjnego zostało wydane przez Sąd w dniu 23 maja 2017 r., a zatem już po uprawomocnieniu się postanowienia o przybiciu.
Wydając postanowienie o przysądzeniu własności Sąd ma obowiązek zbadać tylko okoliczności wskazane w przepisach, tj. prawomocność przybicia i wykonanie warunków licytacyjnych.
W tych okolicznościach postanowienie o przysądzeniu było prawidłowe.
Podsumowanie
Samo pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego, stanowiącego podstawę wszczęcia postępowania egzekucyjnego, które skutkuje umorzeniem (zakończeniem) postępowania egzekucyjnego powoduje uchylenie dokonanych czynności egzekucyjnych, ale nie może naruszać praw osób trzecich, do których należy zaliczyć licytanta wygrywającego przetarg. Licytant po dopełnieniu warunków licytacyjnych uzyskuje prawo do przysądzenia własności. Umorzenie (zakończenie) postępowania nie ma zatem wpływu na treść postanowienia o przysądzeniu własności, którego przesłankami są prawomocność przybicia i wykonanie warunków licytacyjnych (wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi – II Wydział Cywilny z dnia 25 marca 2020 r., sygn. akt II C 1434/19).
Więcej na ten temat: Wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi – II Wydział Cywilny z dnia 25 marca 2020 r., sygn. akt II C 1434/19
Autorzy: adw. i doradca restrukturyzacyjny Piotr Duda, adw. i doradca restrukturyzacyjny Anna Wasilewska